Wypadek w pracy zdalnej – nie ma szczególnych zasad, co do wypadków podczas pracy zdalnej. Co mówią przepisy BHP?

Brak sprecyzowanych przepisów o pracy zdalnej w Kodeksie pracy utrudnia efektywne prowadzenie firmy i zatrudnianie pracowników w ramach prawa, które pozostawia w tej kwestii wiele nieścisłości np. dotyczących przepisów BHP, sytuacji lokalowej pracownika czy urlopów. Projekt nowelizujący Kodeks pracy, który wprowadza definicję pracy zdalnej widnieje już w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

Obecnie, pracę zdalną regulują przepisy Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Ma ona obowiązywać do 3 miesięcy po ustaniu pandemii. Jednak ww. ustawa nie obejmuje wszystkich niezbędnych zagadnień związanych z pracą zdalną, a ta forma wykonywania pracy zostanie z nami na dłużej.

Praca zdalna nie zwalnia z obowiązku przestrzegania przepisów dotyczących bezpieczeństwa pracy

Na podstawie art. 212 Kodeksu pracy pracodawca, jak również osoba kierująca pracownikami zobowiązani są do dbałości o bezpieczeństwo pracy. Obejmuje to standardy BHP, w tym badania profilaktyczne i dostarczanie środków potrzebnych do wykonywania pracy np. odzież ochronną. W pracy zdalnej mówimy głównie o sprzęcie, jak komputer oraz pewności, że pracownik posiada odpowiednią przestrzeń do pracy: biurko i krzesło, właściwe oświetlanie itp. Jednak przepisy nie precyzują, która strona – pracodawca, czy pracownik – jest odpowiedzialna za zadbanie o te warunki. Jest to kwestia indywidualnych ustaleń np. czy pracownik korzysta z własnego komputera lub internetu, czy zapewnia to pracodawca lub zapewnia ekwiwalent finansowy.

Podczas pracy zdalnej również dochodzi do wypadków, dlatego ważne jest to, w jaki sposób zostanie zorganizowane stanowisko pracy. Eksperci wyliczają, o co należy zadbać organizując ergonomiczne miejsce pracy zdalnej:

• oświetlenie
• elementy obciążające układ szkieletowo-mięśniowy (np. fotel, wysokość biurka)
• optymalna wysokość ekranu monitora
• zapewnienie drożności ciągów komunikacyjnych, tj. zamontowanie i zabezpieczenie kabli, wykładzin, dywanów, w taki sposób, aby zapewniały swobodne poruszanie się wokół stanowiska pracy bez ryzyka potknięcia

Główny Inspektor Pracy, Katarzyna Łażewska-Hrycko, opowiadając o uwarunkowaniach pracy zdalnej zachęca do kontaktowania się z Państwową Inspekcją Pracy w razie wątpliwości dotyczących zasad BHP podczas współpracy między pracownikiem a pracodawcą podczas pracy zdalnej:

Do innych elementów związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy zdalnej należą:

• spożywanie posiłków poza miejscem pracy
• robienie odpowiednich przerw od komputera (osobie pracującej przy komputerze przysługuje 5-minutowa przerwa w pracy po każdej godzinie przepracowanej przy ekranie)
• wentylacja/możliwość wietrzenia pomieszczenia

Dla pracodawcy najbezpieczniej jest ustalić przejrzyste warunki dotyczące pracy zdalnej w regulaminie firmy oraz w aneksie do umowy z pracownikiem. Wskazaną praktyką jest podpisanie przez pracownika pisemnego oświadczenia o wykonywaniu zadań w czasie pracy zdalnej w zgodzie z zasadami bhp

W odpowiedzi na zapytanie o to, kiedy możemy mówić o wypadku podczas pracy zdalnej i jak należy się zachować, kiedy nastąpi, rzecznik prasowy Głównego Inspektoratu Pracy, Juliusz Głuski wyjaśnia:

„Do chwil obecnej nie zostały ustanowione szczególne zasady dotyczące zgłaszania wypadków, do których doszło podczas pracy zdalnej. Nie zmienione zostały również szczególne zasady prowadzenia postępowania powypadkowego do którego doszło w takich okolicznościach. Z tego względu zastosowanie mają przepisy obowiązujące, w tym m.in.

• art. 234 Kodeksu pracy w zakresie działań do podjęcia których jest zobowiązany pracodawca;
• przepisy ustawy o ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – w tym w zakresie definicji oraz podmiotów zobowiązanych do prowadzenia postępowania;
• przepisy rozporządzenia w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy- zawierające wymagania dotyczące składu zespołu powypadkowego (przy wypadku pracowniczym) oraz procedurę postępowania powypadkowego.”

Specyfika pracy zdalnej pozostawia sporo miejsca do interpretacji powyższych przepisów. O ile skręcenie kostki podczas spaceru z psem (w czasie godzin pracy) nie będzie traktowane, jako wypadek podczas pracy, to taki sam uraz, który nastąpi w trakcie powrotu do domu (po odprowadzeniu dziecka do przedszkola), aby rozpocząć pracę, może być już objęty wypadkiem podczas drogi do pracy.

Bez względu na wątpliwości każde zdarzenie, które nastąpi podczas pracy należy zgłosić przełożonemu. Im szybciej nastąpi powiadomienie o wypadku, tym szybciej rozpocznie się procedura i określenie, czy zdarzenie było wypadkiem w pracy, czy nie. Warto opisać zdarzenie, zrobić zdjęcie jeśli to możliwe i zaznaczyć czas, w jakim nastąpiło.