W Polsce powstanie 36,5 tys. punktów odbioru butelek i puszek. Recykling w nowej odsłonie

Polski system kaucyjny ma ruszyć od początku 2025 roku i obejmować trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra. To krok milowy w kierunku zwiększenia efektywności recyklingu w kraju.

Jak wynika z informacji przekazanych przez firmę Tomra, na „dojrzałych rynkach europejskich, czyli takich, gdzie system kaucyjny działa już od kilku lub kilkunastu lat i osiąga 90-proc. poziom zwrotu opakowań, najbardziej optymalnym założeniem jest jeden punkt zbiórki na 1 tys. osób”.

Według Tomra, w Polsce powinno powstać 36,5 tys. punktów odbioru butelek i puszek - 22,5 tys. manualnych i 14 tys. automatycznych. Anna Sapota z firmy Tomra uważa, że wraz z rozpoczęciem działania systemu kaucyjnego w naszym kraju będą przeważać punkty, w których pracownik sklepu ręcznie będzie odbierał opakowania, ale takie rozwiązanie nie będzie docelowe.

- Zbiórka manualna ma dużo mniejszy wkład w całościowy poziom zwracanych opakowań - wskazała Sapota, jako przykład przywołując Litwę. W Niemczech, gdzie jest 130 tys. punktów zbiórki (ok. 100 tys. ze zbiórką manualną i 30 tys. z automatyczną), 90 proc. wszystkich oddawanych opakowań przechodzi przez automaty.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez firmę, opakowania odbierane ręcznie w sklepie będą przechowywane i przekazywane operatorowi systemu kaucyjnego w niezmienionej formie - nie będą one zgniatane i niszczone, a logo i kod na etykiecie muszą być dobrze widoczne. Zebrane w sklepach opakowania trafią do operatora, który je ponownie przeliczy i rozliczy.

W przypadku zbiórki automatycznej to recyklomat wykona pracę za pracownika sklepu - przeskanuje produkt, sprasuje i umieści w wewnętrznym koszu. Taki automat może też być pewnego rodzaju magazynem dla opakowań przyjętych w ramach kaucji.

Resort klimatu i środowiska zapowiedział zmiany przepisów dotyczących systemu kaucyjnego. Wiceminister klimatu Anita Sowińska informowała o dwóch inicjatywach w tej sprawie - „technicznej” i szerszej noweli przepisów.

Druga, szersza nowela przepisów ma przesądzić, czy kaucja będzie opodatkowana 23-proc. stawką VAT. Sowińska tłumaczyła, że obecnie, według wytycznych resortu finansów, butelki wielokrotnego użytku są objęte VAT-em, a jednokrotnego - nie. MKiŚ chce, by opakowania zwrotne nie były objęte podatkiem VAT.

W tym kontekście, Polska stoi na progu nowej ery recyklingu, a system kaucyjny ma na celu zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań.