Czy pracownik wychowujący dziecko może odmówić pracy w godzinach nocnych? Takie są przywileje rodziców w 2023 roku

Z dniem 26 kwietnia br. weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy, która wprowadziła wiele nowych uprawnień dla pracowników, pełniących funkcję opiekuńczą lub rodzicielską. W ramach tych zmian między innymi wydłużono urlopy rodzicielskie, uwzględniono nowy typ zwolnień od pracy, a także wprowadzono możliwość złożenia wniosku o elastyczną organizację pracy.

Pracownicy wychowujący dziecko do 8. roku życia mają możliwość złożenia wniosku o wprowadzenie elastycznej organizacji pracy. Można to zrobić w terminie co najmniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z tej możliwości.

- Pracodawca rozpatruje wniosek, uwzględniając potrzeby pracownika, w tym termin oraz przyczynę konieczności korzystania z elastycznej organizacji pracy, a także potrzeby i możliwości pracodawcy, w tym konieczność zapewnienia normalnego toku pracy, organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika - czytamy na portalu gov.pl.

Celem elastycznej organizacji pracy jest dostosowanie firmy do indywidualnych potrzeb pracownika. W ramach tego rozwiązania pracownicy mogą skorzystać z:

• systemu pracy weekendowej - osoba zatrudniona pracuje tylko w piątki, soboty oraz niedziele z możliwością wydłużenia czasu pracy do 12 godzin,
• systemu skróconego tygodnia pracy - pracownik może wykonywać swoje obowiązki przez mniej niż 5 dni tygodniowo, przy zwiększeniu normy dobowej do 12 godzin,
• systemu przerywanego czasu pracy - pracownik może podzielić pracę na dwie części, które dzielić będzie maksymalnie 5-godzinna przerwa,
• ruchomego systemu pracy - pracownik może też wnioskować o rozpoczynanie pracy w różnych godzinach lub zmianę przedziałów czasowych,
• obniżonego systemu pracy - na wniosek osoby zatrudnionej można też obniżyć etat, jednak to będzie wiązało się także z niższym wynagrodzeniem.

W ramach EOP można też zawnioskować o możliwość pracy zdalnej lub indywidualny rozkład czasu pracy. Należy jednak pamiętać, że zastosowanie tych rozwiązań nie będzie możliwe w każdej firmie.

Przeczytaj też:Wyższy dodatek za pracę w godzinach nocnych w 2023 roku. Ile wynosi i jak obliczyć jego wysokość?

Według znowelizowanego Kodeksu pracy pracownik wychowujący dziecko do 8 roku życia może wykonywać obowiązki w godzinach nadliczbowych, porze nocnej lub poza stałym miejscem pracy tylko i wyłącznie po wyrażeniu na to zgody. Jeśli oboje rodzice czy opiekunowie dziecka są zatrudnieni z takiego uprawnienia, ma prawo skorzystać tylko jedno z nich.

- Pracownica, która przebywa na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim bądź wychowawczym nie składa jednak takiego oświadczenia. Tym samym nie korzysta z uprawnienia przewidzianego w art. 178 § 2 Kodeksu pracy, co z kolei oznacza, że ojciec dziecka będzie mógł odmówić pracy w godzinach nadliczbowych w swoim zakładzie pracy - czytamy w komunikacie PIP.

Po tegorocznej nowelizacji Kodeksu pracy osoby zatrudnione mogą liczyć na kilka dodatkowych uprawnień. Nowe przepisy wydłużyły urlopy rodzicielskie, a także wprowadziły urlop od siły wyższej i nowy urlop opiekuńczy.

Urlop od siły wyższej przysługuje w przypadku konieczności załatwienia pilnych spraw rodzinnych np. choroba czy wypadek, które wymagają od osoby zatrudnionej obecności w innym miejscu. Wynosi on 16 godzin lub 2 dni i jest płatny w wysokości połowy miesięcznej pensji.

Nowością jest także bezpłatny, 5-dniowy urlop opiekuńczy, z którego mogą skorzystać osoby opiekujące się osobą najbliższą, członkiem rodziny czy osobą mieszkającą we wspólnym gospodarstwie domowym. Warto również pamiętać o wydłużonym urlopie macierzyńskim (41 tyg. - jedno dziecko i 43 tyg. - poród mnogi), dodatkowej przerwie w pracy (15 min. po 9 godzinach), a także nowych zasadach szkoleń, które mogą odbywać się jedynie w czasie pracy oraz na koszt pracodawcy.