Czy opłaca się zapisać do PPK? Zobacz, o czym decyduje pracownik i czym grozi rezygnacja z programu

W ramach PPK pracownicy mogą odkładać dodatkowe środki na emeryturę. Program jest o tyle atrakcyjny, że partycypują w nim również pracodawcy i państwo. Zgodnie z ustawą o pracowniczych planach kapitałowych, naszymi oszczędnościami mają zarządzać fundusze inwestycyjne.

Kto będzie zarządzał naszymi oszczędnościami?

Każdy pracownik będzie miał swój własny rachunek, na który będą trafiać jego oszczędności. W zależności od wieku osoby zatrudnionej, zgromadzone środki mogą trafić na giełdę, posłużyć do zakupu obligacji lub bonów skarbowych. Pracownik należący do programu będzie miał dostęp do historii swojego konta i będzie mógł kontrolować wyniki inwestycji. Fundusz inwestycyjny zarządzający oszczędnościami wybierze pracodawca, ale będzie można go zmienić.

Do końca lutego każdego roku uczestnik PPK otrzyma od firmy zarządzającej jego funduszami informację o wysokości środków zgromadzonych na rachunku, wpłatach z lat poprzednich oraz innych zrealizowanych transakcjach. Niewykluczone również, że stan swojego konta będzie można sprawdzić online.

Kiedy pobranie środków z PPK nie będzie groziło utratą bonusów?

Docelowo, środki gromadzone w ramach Pracowniczych Planach Kapitałowych mają pełnić funkcję dodatkowego kieszonkowego dla przyszłych emerytów. Oszczędzający będzie mógł wypłacić pieniądze po ukończeniu 60. roku życia. Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły. Są to:

• choroba pracownika, jego małżonka lub dziecka
• zaciągnięcie kredytu na zakup nieruchomości

Jeżeli uczestnik programu poważnie zachoruje lub też choroba dotknie jego małżonka, małżonkę bądź dziecko, będzie można skorzystać z prawa do bezzwrotnej wypłaty do 25% środków zgromadzonych na rachunku PPK. Pozostałe 75% oszczędności ma zostać wypłacone w minimum 120 ratach.

Sprawdź aktualne oferty pracy na stronie lub w aplikacji Gratki

Jeśli natomiast uczestnik PPK zdecyduje się na zakup mieszkania lub budowę domu, będzie mógł wypłacić ze swojego konta nawet 100% oszczędności, ale pod warunkiem, że przeznaczy je na wkład własny. Pobrane środki należy zwrócić w ciągu 15 lat. Osoba korzystająca z przedwczesnej wypłaty na wkład własny nie może mieć ukończonych 45 lat.

Na jakiej zasadzie będzie można korzystać z PPK?

Pracownicze Plany Kapitałowe zostały tak pomyślane, aby zasilić oszczędności seniorów. Zgodnie z założeniami programu, pierwsza wypłata obejmie 25% kapitału, a reszta środków ma być wypłacana w transzach przez minimum 10 lat. Dzięki temu pracownik uniknie płacenia podatku od zysków kapitałowych. Taki scenariusz stanowi plan domyślny i najkorzystniejszy z punktu widzenia pracownika, ale można go zmienić.

Właściciel środków ma prawo podnieść kwotę jednorazowej wypłaty nawet do 100% oszczędności, wolno mu także podejmować zgromadzone środki krócej, ale za to w wyższych ratach. W obu przypadkach będzie jednak musiał zapłacić podatek.

Kto może odziedziczyć oszczędności z PPK?

Inną opcję korzystania z oszczędności ma stanowić wypłata środków w formie świadczenia małżeńskiego. Para z aktem ślubu może wybrać takie rozwiązanie, jeżeli oboje małżonkowie ukończą 60 lat i złożą stosowną dyspozycję. Świadczenie małżeńskie trzeba podejmować przez minimum 10 lat. W przypadku śmierci jednego z małżonków, który pobierał świadczenie małżeńskie, drugi partner dziedziczy środki zmarłego odłożone na PPK i może pobierać je aż do wyczerpania dostępnej puli.

Przeczytaj także PPK w pigułce. Kogo obejmą Pracownicze Plany Kapitałowe 2019?

Oszczędności uczestników PPK będą dziedziczone również w innych przypadkach. Jeżeli małżeństwo nie zdecyduje się na świadczenie małżeńskie, po śmierci męża lub żony małżonkowi przysługiwać będzie połowa środków zgromadzonych na rachunku zmarłego. Aby je wypłacić, należy przedstawić akt zgonu.

Jeżeli małżonek zmarłego nie złoży wniosku o wypłatę w formie pieniężnej, oszczędności wpłyną na jego konto PPK, Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) lub Pracowniczy Plan Emerytalny (PPE). Pozostała część środków, a w przypadku braku uprawnionego małżonka – całość – trafi do masy spadkowej. Podobne zasady dotyczą rozwodników. Ich oszczędności zgromadzone na PPK są będą traktowane jak wspólnota majątkowa i mają podlegać takiemu samemu podziałowi jak reszta majątku.

Kiedy pracownik może zamknąć rachunek PPK?

Oszczędności z Pracowniczych Planów Kapitałowych będzie można rozdysponować przed ukończeniem 60. roku życia. Środki z PPK wolno wypłacić w dowolnym momencie, ale z pewną stratą. W przypadku wypłaty oszczędności przed ukończeniem 60. roku życia pracownik traci:

• dopłaty od państwa
• 30% wpłat od pracodawcy

Utracone wpłaty od pracodawcy zostaną przekazane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na ubezpieczenie społeczne pracownika. Od pozostałych 70% wpłat pracodawcy trzeba będzie zapłacić podatek.

W tym momencie warto przypomnieć, o jakich kwotach mówimy. Składka pracownika na PPK ma wynieść minimum 2% wynagrodzenia, które stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Limit wpłat pracownika wynosi 4%, podczas gdy pracodawca co miesiąc dołoży się do PPK od 1,5% do 4%. Podstawowe wpłaty pracodawcy (1,5%) zostaną zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne, ale będą opodatkowane. Mają być naliczane od podstawy wynagrodzenia, a potrącane z pensji po opodatkowaniu.

Chcesz szybko znaleźć pracę? Zobacz oferty pracy na stronie lub w aplikacji Gratki

Przykładowo, na konto osoby zarabiającej 5000 zł brutto miesięcznie wpłynie 75 zł wpłacone przez pracodawcę oraz 100 zł potrącone z pensji. (Pracodawca będzie mógł zróżnicować wysokość wpłat ze względu na staż pracy lub inne kryteria zgodne z regulaminem wynagradzania.) Wpłata pracodawcy zostanie potraktowana jak przychód, dlatego pracownik będzie musiał zapłacić od niej podatek.

Co można stracić, rezygnując z PPK?

Utrata środków wskutek ich wcześniejszej wypłaty może być szczególnie bolesna dla osób najgorzej sytuowanych. Przypomnijmy, że jeżeli miesięczny dochód pracownika nie przekracza 120% płacy minimalnej (2700 zł brutto w 2019 r.), to osoba zatrudniona może obniżyć wysokość swoich wpłat nawet do 0,5% pensji.

Ponieważ wpłaty na PPK mają być odprowadzane od całości wynagrodzenia, najwięcej mogą stracić ci najlepiej zarabiający. W Pracowniczych Planach Kapitałowych nie wprowadzono trzydziestokrotność pensji, a to oznacza, że od najwyższych zarobków będą odprowadzane bardzo pokaźne kwoty.

Swój niewielki wkład w PPK będzie miało również państwo. W przeciwieństwie do pracowników i pracodawców, nie będzie ono płacić procentu od wynagrodzenia, ale co miesiąc dołoży do oszczędności 20 zł, co daje 240 zł w skali roku. Osoba gromadząca środki na rachunku PPK przez minimum trzy miesiące otrzyma także wpłatę powitalną w wysokości 250 zł. Dopłaty od państwa także zostaną utracone w przypadku wcześniejszej wypłaty z PPK.

Jak wypisać się z PPK?

Pracownicze Plany Kapitałowe nie są obowiązkowe, ale rezygnacja z programu to nie lada wyzwanie. Ustawodawcy zastosowali mechanizm ponownego zapisu. Pracownicy w wieku 18–54 lat, których pracodawcy spełniają odpowiednie kryteria, co cztery lata będą automatycznie zapisani do PPK. Osoby, które ukończyły 55 lat, będą mogły przystąpić do programu na własny wniosek.

Z PPK można zrezygnować wyłącznie poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia u pracodawcy. Co cztery lata pracownik będzie automatycznie zapisywany do programu, chyba że powtórzy cały proceder. Ponadto pełnoletni pracownicy w każdej chwili mogą przystąpić do PPK. Dotyczy to również osób od 55. roku życia.

Kto nie nie może przystąpić do PPK?

Z PPK mogą skorzystać osoby z umową o pracę lub umową zlecenie, jak również członkowie rady nadzorczej. Pracownicze Plany Kapitałowe nie obejmują:

• osób pracujących w oparciu o umowy o dzieło
• osób samozatrudnionych
• mikrofim, w których wszyscy pracownicy wystąpią z PPK)
• osób fizycznych zatrudniających inną osobę fizyczną bez związku z działalnością pracodawcy

Z obowiązku przystąpienia do programu pracodawcę zwalnia prowadzenie Pracowniczych Planów Emerytalnych, ale pod warunkiem, że składka na PPE wynosi co najmniej 3,5% wynagrodzenia, a do programu dołączy minimum 25% osób zatrudnionych przez danego pracodawcę. Już teraz część przedsiębiorców wybrała PPE, aby uniknąć konieczności odprowadzania składek na PPK.