Coraz więcej Polaków ma kłopoty z długami

Raport InfoDług przedstawia problem nieterminowego spłacania zobowiązań (długów) przez Polki i Polaków na podstawie danych z dwóch baz: Biura Informacji Kredytowej oraz Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor. Na sumę zaległości składają się przeterminowane o co najmniej 60-dni zobowiązania na kwotę min. 200 zł m.in. z tytułu niespłaconych kredytów mieszkaniowych i konsumpcyjnych, a także pożyczek z firm pożyczkowych, rachunków za usługi telekomunikacyjne, telewizję kablową, prąd, gaz, czynsz, niezapłaconych alimentów, grzywien i kar orzeczonych przez sądy, czy opłat karnych za jazdę bez biletu.

W ciągu kwartału od końca grudnia 2015 r do końca marca 2016 r. wzrosła zarówno wysokość niezapłaconych na czas zobowiązań jak i liczba osób z zaległościami. Zadłużenie zwiększyło się o 1,89 mld zł, 4,4 proc., a liczba osób o 91 tys., również o 4,4 proc.

- Szybciej, o blisko 9 proc., rośnie udział niezapłaconych na czas zobowiązań pozakredytowych niż kredytowych, których przybyło w ciągu kwartału o niecałe 2 proc. – zwraca uwagę Sławomir Grzelczak, prezes BIG InfoMonitor.

Przyrost liczby dłużników sprawił, że wzrósł również Indeks Zaległych Płatności Polaków pokazujący ilu niesolidnych dłużników przypada na 1 tys. dorosłych Polaków. Wynosi on obecnie 68,1 wobec 65,4 trzy miesiące wcześniej i 62,8 siedem miesięcy wcześniej.

Udział niesolidnych dłużników w populacji w poszczególnych regionach Polski pokazuje, że w kraju utrzymują się wyraźne różnice pod względem moralności płatniczej. Linia podziału przebiega wzdłuż zachodniej granicy województw: podlaskiego, mazowieckiego, świętokrzyskiego oraz małopolskiego. W tej samej grupie jest też woj. opolskie, oddzielone od innych podobnych sobie przez Śląsk. Mieszkańcy Wschodniej i Południowej spłacają lepiej swoje zobowiązania w porównaniu z rodakami z Polski Północnej i Zachodniej. Najmniej korzystnie przedstawia się woj. kujawsko-pomorskie, gdzie na każde 1000 dorosłych osób przypada 91 niesolidnych dłużników. Najlepiej natomiast Podkarpacie, gdzie dłużników z problemami jest 37 na 1000 dorosłych osób.
Demograficzne ujęcie problemu przeterminowanych długów pokazuje, że wygląda on inaczej w zależności od płci i wieku dłużników. Wśród niepłacących na czas zdecydowanie dominują mężczyźni jest ich już 61,5 proc. Jeśli chodzi o kryterium wiekowe, to najliczniej wśród niesolidnych dłużników obecnych w bazach BIG InfoMoniotor oraz BIK reprezentowane są osoby w wieku – 35 – 44 lat.

Zbliżoną charakterystykę potencjalnych niesolidnych dłużników przedstawiają wyniki badania na temat Moralności Finansowej Polaków przeprowadzone przez Konferencją Przedsiębiorstw Finansowych w partnerstwie z BIG InfoMonitor.

- O ile zaledwie 3 proc. badanych nie jest przekonanych, że oddawanie długów jest zawsze obowiązkiem moralnym, to gdy przychodzi do oceny zachowań w konkretnych sytuacjach, etyczne standardy nie są już tak jednoznaczne. Z badania wynika, że Polacy są skłonni usprawiedliwiać odstępstwa od zasad w blisko jednej czwartej sytuacji. Wyższy poziom tolerancji dla łamania norm moralnych w zachowaniach konsumenckich związanych z transakcjami finansowymi przejawiają mężczyźni oraz osoby młodsze – komentuje badania prof. dr hab. Anna Lewicka-Strzałecka z Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.

Przez średnią sum odpowiedzi respondentów: czasem, często lub zawsze na pytania o możliwość usprawiedliwienia poszczególnych działań respondentów dostrzegających okoliczności usprawiedliwiające kogoś, kto np.: zmienia często rachunki bankowe, by uniknąć zajęcia środków przez komornika; przepisuje majątek na rodzinę, aby uciec przed wierzycielem; płaci gotówką bez rachunku, by uniknąć płacenia VAT, pracuje na czarno, żeby uniknąć ściągania długów z pensji, wyznaczony został Indeks Akceptacji Nieetycznych Zachowań Finansowych. Pokazuje on miarę społecznego przyzwolenia na naruszanie przez konsumentów norm prawnych bądź standardów etycznych i wynosi 23,2 proc.